Ẩm thực từ lâu đã được xem là tinh túy của mỗi một nền văn hóa. Từ bao đời nay, mỗi vùng miền đều có riêng cho mình những sản vật, đặc sản riêng khác nhau, những đặc sản ấy phản ánh rõ nhất nét văn hóa, tập tục sinh sống của cư dân mỗi vùng miền. Tỉnh Đắk Nông với sự quy tụ, sinh sống của hơn 40 dân tộc trên địa bàn, đã tạo nên một nền văn hóa ẩm thực phong phú, trong đó, các món đặc sản nổi bật như: Canh thụt, Cá lăng nướng sông Sêrêpốk và Rượu cần nếu đến du lịch tại Đắk Nông mà chưa từng được thưởng thức những đặc sản trên.
Canh thụt là món ăn lâu đời của người M’Nông và các dân tộc tại chỗ tỉnh Đắk Nông, khi kết hợp các loại rau rừng như lá bép (còn gọi là lá nhíp), đọt mây, cà đắng với các loại cá suối để cho ra món canh đậm chất dân dã mà lại vô cùng hấp dẫn. Vị ngọt thơm của lá bép hòa với vị đăng đắng pha lẫn ngòn ngọt của đọt mây đọng lại nơi đầu lưỡi, thêm vài trái cà gai, khiến bất kì ai thưởng thức sẽ không quên được món ăn này. Cái tên “canh thụt” xuất hiện từ việc ngày xưa, khi người dân đi làm, thường nấu canh trong những ống tre, ống nứa mọc trong rừng, khi nấu, người ta dùng đũa để khuấy các nguyên liệu cho mềm, hòa vào nhau. Ngày nay, món canh thụt đã trở nên phổ biến với mọi người dân vùng đất Đắk Nông, nó không còn là món ăn dân dã của riêng các dân tộc tại chỗ, mà xuất hiện trong bữa cơm hàng ngày của người dân Đắk Nông, trong thực đơn tại các nhà hàng sang trọng, canh thụt cũng là món ăn không thể thiếu, nó trở thành một đặc sản dùng để thiết đãi những vị khách phương xa.
Canh thụt ngày nay ngoài các nguyên liệu như lá nhíp, đọt mây, cà đắng thì được kết hợp thêm với đa dạng các nguyên liệu khác như: Lòng non, sườn heo, cá hộp… để tạo nên một món ăn vô cùng hấp dẫn.
Canh thụt – canh rau bép, đọt mây
Cùng với Canh thụt, Cá lăng nướng Sêrêpốk cũng là một đặc sản không thể không nhắc đến của Đắk Nông. Là loại cá đặc trưng của vùng sông Sêrêpốk, cá lăng có da trơn, màu đen, hơi giống cá trê, nhưng thịt chắc, ngọt và nhiều dinh dưỡng. Cá lăng được chế biến thành nhiều món khác nhau như nấu lẩu, om chuối, nấu lá giang… nhưng, ngon nhất vẫn phải kể đến món “cá lăng nướng than hoa”, với vị ngọt, dai của cá hòa cùng vị thơm, cay của các loại gia vị, chấm cùng với một chén nước mắm pha sẵn, chút rau sống và bún tươi, món cá lăng nướng bình dị bỗng trở thành một đặc sản với hương vị khó quên với bất kì ai từng được thưởng thức.
Cá lăng nướng sông Sêrêpốk
Khác với Cá lăng nướng sông Sêrêpốk và Canh thụt, rượu cần còn cũng được ủ từ các nguyên liệu dân dã của địa phương, tuy vậy rượu cần được mệnh danh là “thức uống của thần linh”. Vì vậy, rượu cần không được sử dụng hàng ngày, mà chỉ dùng mỗi khi đón khách quý hay trong các lễ hội, những dịp trọng đại của bon, làng. Rượu cần được ủ trong những chiếc ché không qua chưng cất; nguyên liệu ủ rượu rất bình dị như lúa, trấu cùng với loại men được làm từ lá, vỏ cây rừng. Rượu cần khi ủ đủ thời gian, từ những nguyên liệu lên men mang vị đắng, cay, chua, ngọt xen kẽ, sẽ tạo nên một hương vị thơm, nồng. Rượu cần trong văn hóa của các dân tộc tỉnh Đắk Nông vừa là sản vật, đồng thời cũng là lễ vật của người dân các dân tộc nơi đây dâng cho thần linh, trời đất mỗi dịp Lễ hội.
Khi uống rượu, người ta chỉ dùng một chiếc cần duy nhất được làm từ cành trúc uốn cong, mọi người từ chủ nhà đến khách, chuyền tay nhau cùng uống, điều này thể hiện tính hiếu khách, chia sẻ, đoàn kết của cộng đồng.
Cùng với nhiều sản vật khác, rượu cần là một trong những đặc sản quà tặng đặc trưng của Đắk Nông
Nếu có dịp ghé đến Đắk Nông, một ché rượu cần đem về sẽ là một món quà vô cùng đặc biệt cho người thân, bạn bè của du khách.
Từ những nét độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người dân Đắk Nông, tỉnh Đắk Nông vừa vinh dự được Hội Kỷ lục gia Việt Nam xác lập 03 Top món ăn đặc sản và quà tặng Việt Nam, gồm: Cá lăng nướng sông Sêrêpốk và Canh thụt của tỉnh Đắk Nông thuộc TOP 100 món ăn đặc sản Việt Nam (2020-2021); Rượu cần tỉnh Đắk Nông thuộc TOP 100 đặc sản quà tặng Việt Nam (2020-2021).
Những đặc sản được Hội Kỷ lục gia Việt Nam xác lập nêu trên, chỉ là ba trong số rất nhiều những đặc sản của vùng đất Đắk Nông, nhưng nó đã thể hiện được sự phong phú của sản vật vùng đất trên cao nguyên M’Nông này, bên cạnh đó, nó còn thể hiện được nét văn hóa ẩm thực độc đáo của người dân nơi đây, cùng với lối sống giản dị, phóng khoáng, hiếu khách của con người Đắk Nông, mà nếu lỡ đến một lần, bạn sẽ không thể nào quên được./.
Bài: Diễm Thu
Bản in